Urlopy związane z rodzicielstwem w 2018 r.

Prawo pracy gwarantuje wszystkim pracownicom w okresie ciąży szczególną ochronę. Kodeks pracy reguluje na jakich zasadach pracownik będący rodzicem może skorzystać z urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego, ojcowskiego oraz wychowawczego.

 

Urlop macierzyński:

Urlop macierzyński jest przerwą w świadczeniu pracy na rzecz pracodawcy związaną z urodzeniem dziecka. Urlop macierzyński przysługuje kobietom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, które urodziły, adoptowały lub w ramach rodziny zastępczej przyjęły na wychowanie dziecko w wieku do 7 lat.

Urlop macierzyński liczony jest od dnia porodu, aczkolwiek pracownica może wykorzystać do 6 tygodni urlopu przed przewidywaną datą porodu wyznaczoną na zaświadczeniu lekarskim. Pierwsze 14 tygodni obowiązkowego urlopu macierzyńskiego przysługuje jedynie matce dziecka. Jeżeli po wykorzystaniu 14 tygodni Pracownica chce wrócić do pracy , to ma takie prawo. Aby skrócić urlop, matka dziecka powinna najpóźniej 7 dni przed przystąpieniem do pracy złożyć pisemny wniosek swojemu pracodawcy. Ojciec dziecka posiadający status pracownika może wykorzystać pozostałą część urlopu jest to tzw. urlop tacierzyński. Tak więc w przypadku urodzenia jednego dziecka, łącznie rodzice będą mieć do wykorzystania 20 tygodni urlopu macierzyńskiego. Pracownica przebywająca na urlopie macierzyńskim jest w pełni chroniona przed rozwiązaniem umowy o pracę ( wyjątek: likwidacja lub upadłość zakładu pracy). W przypadku pracownic zatrudnionych na podstawie umowy na czas określony, to mają prawo wykorzystać urlop w pełni jeśli przypada on na czas trwania umowy.

 

Wymiar urlopu macierzyńskiego zależy od liczby dzieci urodzonych w czasie jednego porodu i wynosi:

• 20 tygodni – dotyczy urodzenia jednego dziecka;
• 31 tygodni – urodzenie dwojga dzieci przy jednym porodzie;
• 33 tygodni – urodzenie trojga dzieci przy jednym porodzie;
• 35 tygodni – urodzenie czworga dzieci przy jednym porodzie;
• 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga lub więcej dzieci przy jednym porodzie.

Długość urlopu macierzyńskiego nie zależy od wymiaru czasu pracy pracownika.

 

Przez okres trwania urlopu macierzyńskiego przysługuje zasiłek macierzyński. Zasiłek macierzyński jest w pełni płatny i wynosi on 100 procent wysokości wynagrodzenia przez 20 tygodni trwania urlopu macierzyńskiego. Jeżeli dana osoba nie ma stałej kwoty wynagrodzenia ( zmienne składniki wynagrodzenia: premie, prowizje) to zasiłek macierzyński wyliczany jest na podstawie średniego dochodu pracownika wyliczonego z ostatnich 12 miesięcy lub miesięcy faktycznie przepracowanych jeśli pracowały krócej niż rok.

 

Urlop rodzicielski

Urlop rodzicielski jest urlopem dobrowolnym, który przysługuje pracownikowi -zarówno matce jak i ojcu dziecka po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego ( stąd jego nazwa: rodzicielski). Wymiar urlopu rodzicielskiego zgodnie z Kodeksem Pracy Art. 182 1a wynosi:

• 32 tygodni – dotyczy urodzenia jednego dziecka;
• 34 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga lub więcej dzieci przy jednym porodzie.

 

Urlop rodzicielski można wykorzystać jednorazowo w całości lub można go wykorzystać w częściach. Takich części maksymalnie może być 4 do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko osiągnie wiek 6 lat. Pod względem formalnym, rodzic dziecka jest zobowiązany do wystosowania wniosku do pracodawcy w terminie nie później niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Pracownik ma prawo zrezygnować z urlopu bądź łączyć go z pracą ( wymiar czasu pracy nie może być wyższy od ½ etatu), za ówczesną zgodą pracodawcy. W przypadku łączenia urlopu rodzicielskiego z pracą, długość urlopu ulega proporcjonalnemu wydłużeniu ( nie więcej niż 64 tygodnie w przypadku urodzenia jednego dziecka oraz 68 tygodni w przypadku urodzenia dwojga lub więcej dzieci przy jednym porodzie).

Podczas urlopu rodzicielskiego, rodzicowi przysługuje również zasiłek. Istnieją dwie opcje: można otrzymać zasiłek w wysokości 80 procent wynagrodzenia pod warunkiem, że pisemny wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego został złożony nie później niż 21 dni po porodzie ( 20 tygodni urlopu macierzyńskiego+ 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego). Dostarczone dokumenty w terminie gwarantują otrzymanie 80% obliczonej podstawy zasiłku. W przypadku zaplanowania na początku tylko urlopu macierzyńskiego, zostawiając decyzję na wykorzystanie urlopu rodzicielskiego na później to istnieje druga opcja. Pierwsze 6 tygodni urlopu rodzicielskiego to 100 procent wysokości kwoty wynagrodzenia a pozostała jego część to 60 procent.

W trakcie trwania urlopu rodzicielskiego, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę ( wyjątek: ogłoszenie upadłości lub likwidacja zakładu pracy)

 

Urlop ojcowski

Ojciec dziecka posiadający status pracownika ma prawo do 2 – tygodniowego urlopu ojcowskiego. Urlop może być wykorzystany jednorazowo lub w 2 częściach, każda część w wymiarze nie krótszym niż tydzień. Urlop powinien być wykorzystany przez pracownika nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia. Pracownik ma obowiązek złożyć pisemny wniosek pracodawcy nie później niż 7 dni przed jego rozpoczęciem a pracodawca taki wniosek powinien uwzględnić. Z roku na rok przybywa chętnych ojców do wykorzystania tego typu urlopu m.in. dlatego, że urlop ojcowski jest płatny oraz , że w trakcie przebywania na urlopie pracownik jest chroniony na takich zasadach jak kobieta w ciąży lub matka dziecka przebywająca na urlopie macierzyńskim.

 

Urlop wychowawczy

Urlop wychowawczy ma na celu umożliwienie sprawowania rodzicom osobistej opieki nad dzieckiem. Urlop wychowawczy przysługuje zarówno matce jak i ojcu dziecka, pod warunkiem, że rodzic przepracował co najmniej 6 miesięcy, niekoniecznie u tego samego pracodawcy. Oboje rodzice mogą skorzystać z urlopu w wymiarze maksymalnie 36 miesięcy do momentu ukończenia przez dziecko 6 lat ( wyjątek: dziecko niepełnosprawne – do osiągnięcia pełnoletności , czyli 18 roku życia). Urlop wychowawczy można wykorzystać jednorazowo lub w 5 częściach. Warunkiem uzyskania maksymalnego wymiaru 36 miesięcy jest obowiązek podzielenia się urlopem z drugim rodzicem. W 2018 roku weszły zmiany, które dopuszczają możliwość przebywania w tym samym czasie na urlopie wychowawczym zarówno matki jak i ojca dziecka. W takim przypadku, urlop proporcjonalnie zostaje skrócony i wynosi maksymalnie 18 miesięcy. Warto podkreślić, że urlop wychowawczy jest bezpłatny. Pod względem formalnym, należy złożyć pracodawcy wniosek z dość długim wyprzedzeniem tzn. 21 dni przed planowanym urlopem. Pracownik w każdym momencie może z urlopu zrezygnować. Przyjmuje się że nie krócej niż 30 dni przed planowanym powrotem do pracy.